Βασικό στοιχείο για να κατανοήσουμε τι συνιστά υπερωρία και τη υπερεργασία είναι να διασαφηνίσουμε τα χρονικά όρια εργασίας των μισθωτών αρχικά επεξηγώντας τι συνιστά συμβατικό και τι νόμιμο ωραρίο εργασίας.
Η έννοια του συμβατικού ωραρίου εργασίας για όλους τους μισθωτούς ορίζεται σε 40ώρες την εβδομάδα που κατανέμονται είτε σε πέντε (5) ημέρες (σε επιχειρήσεις που εφαρμόζουν πενθήμερο σύστημα απασχόλησης) κατά 40:5 = 8 ώρες ημερησίως, είτε σε έξι (6) ημέρες (σε επιχειρήσεις που εφαρμόζουν εξαήμερο σύστημα απασχόλησης) κατά 40:6=6,667=6 ώρες και 40λεπτά ημερησίως.
Ερχόμενοι τώρα στο νόμιμο ωράριο εργασίας, αυτό ορίζεται ως σαράντα πέντε (45) ώρες εβδομαδιαίως για επιχειρήσεις με πενθήμερη απασχόληση, ήτοι 45:5=9 ώρες ημερησίως, ενώ για τους απασχολούμενους σε επιχειρήσεις με εξαήμερη απασχόληση 48:6=8 ώρες εργασίες. Αυτή η νόμιμη υπέρβαση του ημερήσιου ωραρίου, συνιστά τη λεγόμενη υπερεργασία. Δηλαδή με τον όρο υπερεργασία αναφερόμαστε στην εργασία που περέχεται πέραν από το συμβατικό ωράριο και μέχρι το ανώτατο νόμιμο ωραρίου εργασίας του μισθωτού. Υπερωρία όμως είναι η απασχόληση του μισθωτού πέρα από το νόμιμο ωράριο του. Υπερωρία όμως έχουμε και στην περίπτωση που γίνεται υπέρβαση όχι μόνο του νόμιμου εβδομαδιαίου ωραρίου αλλά και του νόμιμου ημερήσιου ωραρίου.
ΤΡΟΠΟΣ ΑΜΟΙΒΗΣ ΥΠΕΡΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΜΑ ΟΡΙΑ ΤΟΥΣ
Η υπερεργασία αμοίβεται με ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 20% και δεν υπολογίζεται στα επιτρεπόμενα, βάσει των ισχυουσών διατάξεων όρια υπερωριακής απασχόλησης. Όσον αφορά την υπερωρία έχει διαφορετικό τρόπο αμοιβής, καθώς οι πρώτες 120 ώρες ετησίως αμείβονται με 40% προσαυξημένο ωρομίσθιο, για πέρα των 120 ωρών νόμιμης υπερωριακής απασχόλησης η αμοιβή είναι 60%. Να διευκρινίσουμε ότι κάθε ώρα υπερωρίας για την οποία δεν τηρούνται τα προβλεπόμενα προς την εργατική νομοθεσία πλαίσια και διαδικασίες έγκρισης αποτελεί κατ’ εξαίρεση υπερωρία και αμοίβεται με 80% επί του ωρομισθίου. Ο υπολογισμός γίνεται πάντα επί του μεικτού ωρομισθίου. Επιπροσθέτως οι νόμιμες υπερωρίες καθορίζονται νομοθετικά βάσει του είδους της επιχείρησης. Σε επιχειρήσεις εμπορικές και παροχής υπηρεσιών το όριο της υπερωρίας αντιστοιχεί σε δύο (2) ώρες ημερησίως και έως και εκατόν είκοσι (120) ετησίως (περ. 2 της υποπαρ. ΙΑ13, Ν.4093/2012). Σε βιομηχανικές και βιοτεχνικές επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες το ανώτερο όριο υπερωριακής απασχόλησης για το Β’ εξάμηνο του 2018 είναι οι τριάντα (30) ώρες (αριθμ.31556/670/07.06.2018) και απαγορεύεται η υπέρβαση του ανώτατου ορίου εργασίας να είναι μεγαλύτερη των 3 ωρών ημερησίως (παρ.2, αρθ.2 του ΝΔ 515/1970). Επιχειρήσεις εικοσιτετράωρης 24ωρης λειτουργίας που λειτουργούν με σύστημα εναλλασσόμενων ομάδων εργασίας μπορούν σε περίπτωση έκτακτης ασθένειας ή αυθαίρετης απουσίας εργαζομένου να προχωρήσουν σε κάλυψη της θέσης του ατόμου που απουσιάζει και για χρονικό διάστημα μέχρι και πέντε (5) ημέρες στον ίδιο μήνα, να απασχοληθούν υπερωριακά μέχρι τέσσερις (4) ώρες την ημέρα και εντός των πλαισίων των τριάντα (30) ωρών το εξάμηνο, εργαζόμενοι της ίδιας ειδικότητας άλλων ομάδων εργασίας αφού προηγηθεί η καταχώρηση της υπερωριακής εργασίας βάσει της προβλεπόμενης διαδικασίας από τη διάταξη της παρ.5.19 της Υπουργικής Απόφασης με αρ. οικ. 32143/Δ1.11288/2018. Να αναφέρουμε ότι οι διατάξεις της απόφασης με αρ. 31556/670/2018 δεν εφαρμόζεται σε προσωπικό αρτοποιείων, αυτοκινήτων και επιχειρήσεων που δεν υπάγονται στις διατάξεις του ΠΔ της 27.6/4.7.1392 καθώς και επιχειρήσεων όπου οι διατάξεις «περί οχταώρου» επεκτάθηκαν με τη μορφή αυτοτελών ρυθμίσεων, χωρίς να γίνεται αναφορά στις διατάξεις του ΠΔ της 27.6/4.7.1932. Τέλος να αναφερθεί ότι σε σύστημα 6ήμερης εργασίας ως αναφέρθηκε και ανωτέρω) το νόμιμο ωράριο ορίζεται το 8ωρο. Το ίδιο ισχύει και για το καθεστώς της εκ περιτροπής εργασίας, άρα η 9η ώρα και κάθε επόμενη σε αυτού του είδους τα καθεστώτα, θεωρούνται υπερωρίες και αμείβονται βάσει των διατάξεων της παρ.10 του αρθ. 74 του Ν.3863/2010.
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΥΠΟΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΝΤΥΠΟΥ Ε8 « ΑΝΑΓΓΕΛΙΑ ΥΠΕΡΕΡΓΑΣΙΑΣ Η ΝΟΜΙΜΗΣ ΥΠΕΡΩΡΙΑΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ» ΣΤΟ ΣΕΠΕ – ΕΡΓΑΝΗ
Το έντυπο Ε8 θα πρέπει να υποβάλλεται στο ΕΡΓΑΝΗ πριν από την έναρξη της υπερεργασίας ή της νόμιμης υπερωριακής απασχόλησης. Σε περίπτωση που παρέλθει η προβλεπόμενη προθεσμία, η ηλεκτρονική υποβολή δεν είναι δυνατή αλλά θα ακολουθείται η κατάθεση στην αρμόδια υπηρεσία ΣΕΠΕ και επιβάλλονται οι ανάλογες κυρώσεις βάσει αρ. 24 και 28 του Ν. 3996/2011. Η αναγγελία υπερεργασίας ή νόμιμης υπερωριακής απασχόληση μπορεί να υποβληθεί και με αποστολή μηνύματος μέσω κινητού τηλεφώνου, εφόσον ο εργοδότης έχει δηλώσει στην πλατφόρμα του ΕΡΓΑΝΗ αριθμό τηλεφώνου ανά υποκατάστημα.