Η ανώνυμη εταιρεία είναι κεφαλαιουχική εταιρεία. Το κεφάλαιο της είναι διαιρεμένο σε μετοχές και για τα χρέη της υπεύθυνη είναι η εταιρεία και η περιουσία της. Για να είναι λειτουργική προϋποθέτει ελάχιστο όριο μετοχικού κεφαλαίου 24.000 ευρώ (Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της 12/12/2012, ΦΕΚ 240 Α’) και από 01/01/2019 θα αναπροσαρμοστεί στα 25.000 ευρώ ολοσχερώς καταβεβλημένο με την σύσταση της εταιρείας. Τυχόν αύξηση ή μείωση κεφαλαίου είναι ουσιαστικά δείκτης για την πορεία της εταιρείας. Η μείωση μετοχικού κεφαλαίου συνεπάγεται την αρνητική πορεία της εταιρείας, δεν είναι καλό σημάδι είναι μια προσπάθεια να μείνει στην ζωή η εταιρεία ενώ η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου σαφώς υποδεικνύει καλύτερη απόδοση και περισσότερη ασφάλεια σε δανειστές και πιστωτές.
Η μείωση μετοχικού κεφαλαίου είναι μια διαδικασία η οποία γίνεται με σκοπό την μείωση του συνολικού αριθμού των μετοχών της για να καλύψει διάφορα έξοδα. Η διαδικασία γίνεται μετά από απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων και στην συνέχεια δημοσιεύεται. Η μείωση κεφαλαίου ,ανάλογα με τον τρόπο τον οποίο γίνεται διακρίνεται σε δύο κατηγορίες ,στην ονομαστική και στη πραγματική.
Η ονομαστική μείωση είναι ένα επιχειρηματικό όπλο το οποίο χρησιμοποιείται όταν στην εταιρεία εμφανιστούν ζημίες που μειώνουν την καθαρή θέση της εταιρείας. Η ονομαστική μείωση σε συνδυασμό με την παράλληλη αύξηση κεφαλαίου επιφέρει πολλές φορές καλύτερα αποτελέσματα ενισχύοντας τελικά την εταιρεία. Υποχρεωτική καθίσταται η ονοματική μείωση όταν οι ζημίες υπερβούν το 50% και πλέον του μετοχικού κεφαλαίου, αν δεν προβούμε σε υποχρεωτική μείωση υπάρχει πιθανότητα ανάκλησης άδειας από τις αρμόδιες υπηρεσίες.
Η πραγματική μείωση πραγματοποιείται με την επιστροφή κεφαλαίου στους μετόχους είτε αναλογικά για όλους τους μετόχους είτε μόνο για ορισμένο/ους μετόχους. Η επιστροφή γίνεται με μείωση της αξίας της κάθε μετοχής και με ακύρωση μέρους μετοχών. Σημαντικό είναι να τονίσουμε πως η επιστροφή του κεφαλαίου στην εταιρεία δεν θεωρείται εισόδημα και συνεπώς δεν φορολογείται ,αντιθέτως είναι ένα κεφάλαιο που είχαν καταθέσει στο παρελθόν και τώρα τους επιστράφηκε. Εάν κατά την πραγματική μείωση του κεφαλαίου υπάρχουν ζημίες τότε πριν την επιστροφή του κεφαλαίου γίνεται η απόσβεση των ζημίων και μετά προχωράμε στην επιστροφή κεφαλαίου.
Το κεφάλαιο μιας εταιρείας εκτός από τι εισφορές των μετόχων σε μετρητά και είδος γίνεται κα με την κεφαλαιοποίηση των κερδών , αφορολόγητων αποθεματικών (νόμοι 1828/8, 1892/1990, 3299/2004) , υπεραξία ακινήτων ( άρθρο 25 νόμος 2065/1992και των αναπτυξιακών νόμων 1297/1972 , 2166/1933). Τα αφορολόγητα αποθεματικά δεν μπορούν να διανεμηθούν αν δε περάσουν 10 χρόνια από την κεφαλαιοποίηση τους και τα αποθεματικά αν δεν περάσουν 5 χρόνια από την κεφαλαιοποίηση τους. Σε αντίθετη περίπτωση η προκύπτουσα υπεραξία φορολογείται αυτοτελώς μη συν αθροιζόμενης με το αποτέλεσμα του ισολογισμού στο χρόνο που γίνεται η διανομή . Τα αφορολόγητα αποθεματικά των αναπτυξιακών νόμων 3299/2009,1297/1972, 2166/1993 ανεξάρτητα με το χρόνο τον οποίο αποφασίζεται να γίνει η διανομή τους φορολογούνται όπως επίσης και στην περίπτωση που αποφασίζεται να γίνει η κεφαλαιοποίηση τους. Το ποσό που αντιστοιχεί στην νόμιμη κεφαλαιοποιηθείσα υπεραξία η οποία διανέμεται μετά τον χρόνο που ορίστηκε δεν φορολογείται αλλά μπορεί να καλύψει έξοδα διαβίωσης και έξοδα απόκτησης περιουσιακών στοιχείων δημιουργώντας έτσι ένα νέο κεφάλαιο από αφορολόγητες αυξήσεις και μειώσεις κεφαλαίων.
Ειδικά όσον αφορά την μείωση του κεφαλαίου ,από 01/01/2019 επιτρέπεται η μείωση του κεφαλαίου με μεταβίβαση κινητού ή ακίνητου πράγματος. Η γενική συνέλευση σε απόφαση της αναλύει λεπτομερώς την ακίνητη ή κινητή περιουσία που θα περιέλθει στους μετόχους. Δύο ορκωτοί ελεγκτές ή ελεγκτική εταιρεία ή δύο πιστοποιημένοι εκτιμητές συντάσσουν μια έκθεση αποτίμησης έτσι ώστε να αξιολογήσουν τα περιουσιακά στοιχεία.
Τέλος , πρέπει να προσέξουμε τις διατάξεις και εξαιρέσεις των νόμων και σε κάθε περίπτωση να τις εφαρμόζουμε αναλόγως.